Dùng thuốc an thần kinh điều trị tâm thần phân liệt

Mục tiêu điều trị bệnh tâm thần phần liệt cần đạt được ba mục tiêu sau đây: Làm giảm hoặc loại trừ hoàn toàn các triệu chứng của bệnh; làm cho chất lượng cuộc sống của người bệnh và những chức năng thích nghi về xã hội của bệnh nhân đạt ở mức độ tối đa; bảo đảm được những mục đích cho cuộc sống cá nhân của người bệnh trong công việc, sinh hoạt cá nhân, việc hàng ngày trong gia đình và những mối quan hệ xã hội.

Dùng thuốc an thần kinh điều trị tâm thần phân liệt
Mục tiêu điều trị bệnh tâm thần phần liệt cần đạt được ba mục tiêu sau đây: Làm giảm hoặc loại trừ hoàn toàn các triệu chứng của bệnh; làm cho chất lượng cuộc sống của người bệnh và những chức năng thích nghi về xã hội của bệnh nhân đạt ở mức độ tối đa; bảo đảm được những mục đích cho cuộc sống cá nhân của người bệnh trong công việc, sinh hoạt cá nhân, việc hàng ngày trong gia đình và những mối quan hệ xã hội.

Hiện nay, việc dùng các loại thuốc an thần kinh để điều trị bệnh lý này là một biện pháp quan trọng. Có rất nhiều loại thuốc an thần kinh đang được sử dụng ở nước ta bao gồm cả hai thế hệ cũ và mới. Việc chọn lựa thuốc dùng phụ thuộc vào việc đáp ứng của bệnh nhân trên lâm sàng, vào thể lâm sàng của bệnh nhân, tình trạng bệnh lý phối hợp kèm theo, điều kiện kinh tế của bệnh nhân... và việc điều trị này cần phải có một sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa.

Đặc biệt, việc điều trị đôi khi gặp phải những tác dụng phụ của thuốc rất nguy hiểm và rất khó chữa. Ví dụ như rối loạn vận động muộn do thuốc an thần kinh, mà loại thuốc thường gây ra tác dụng này là haloperidol. Đây là một loại an thần kinh cổ điển được dùng tương đối phổ biến. Khi người bệnh dùng lâu, kéo dài loại thuốc này hay gặp phải tác dụng phụ là rối loạn vận động muốn với những biểu hiện như là các vận động không tự chủ ở lưỡi, cằm, đầu chi, hay gặp nhất là ở vùng miệng, mặt, ngón chân tay, run ở quanh miệng như kiểu mõm thỏ, có những động tác múa vờn, uốn éo, định hình, những động tác múa giật.

Một trong những đặc trưng của điều trị bệnh lý tâm thần là cần phải dùng thuốc lâu dài. Trong quá trình khám chữa bệnh của chúng tôi tại bệnh viện thì thường gặp những câu hỏi của bệnh nhân cũng như của người nhà bệnh nhân là dùng thuốc đến bao giờ, và dùng lâu thì có nguy hiểm gì không? Tại sao khi bệnh nhân gần như ổn định có thể sinh hoạt được bình thường mà vẫn phải dùng thuốc? Ngừng thuốc thì sẽ nguy hiểm như thế nào?

Theo nhiều nghiên cứu khác nhau thì người ta thấy rằng khi bệnh nhân đã qua khỏi giai đoạn bệnh lý cấp tính, người bệnh trong tình trạng sinh hoạt gần như là bình thường thì việc điều trị duy trì vẫn phải tiếp tục nhằm mục đích ngăn ngừa tái phát bệnh và làm cho bệnh nhân tuân thủ chế độ điều trị tốt hơn. Việc sử dụng tiếp tục thuốc an thần kinh có thể làm tỷ lệ tái phát thấp hơn 30% trong một năm, và nếu không dùng thuốc duy trì thì tỷ lệ tái phát có thể lên đến 60%-70% trong vòng một năm đầu và khoảng 90% trong vòng năm thứ hai, và đối với những bệnh nhân có nhiều đợt tái phát hoặc tái phát hai lần trong thời gian 5 năm thì việc dùng thuốc cần phải duy trì với thời gian là không xác định, thậm chí là trong một số nghiên cứu chỉ ra rằng kể cả khi bệnh nhân tuân thủ điều trị một cách nghiêm túc thì tỷ lệ tái phát vẫn khoảng là 30% trong vòng một năm.

Bên cạnh việc dùng thuốc duy trì thì những liệu pháp về tâm lý xã hội cũng rất quan trọng trong giai đoạn này. Những biện pháp bao gồm là giáo dục cho gia đình bệnh nhân nhận biết được những biểu hiện tái phát sớm của bệnh như là ngủ kém, khó tập trung chú ý, hay căng thẳng và dễ bị kích thích, bồn chồn, bất an, tính tình nghi ngờ, và thường xảy ra sau những stress về tâm lý. Vì vậy, cần tránh cho người bệnh gặp phải những căng thẳng trong cuộc sống. Một biện pháp quan trọng nữa là làm cho người bệnh hòa nhập tái thích ứng xã hội. Người bệnh cần phải làm những công việc phù hợp với mình, tự chăm sóc bản thân, làm các việc trong cuộc sống hàng ngày như là nấu cơm, quét dọn nhà cửa, vệ sinh cá nhân, giao tiếp với mọi người xung quanh, tham gia các hoạt động vui chơi giải trí...

Tâm thần phân liệt là một bệnh lý mạn tính và việc điều trị cần phải duy trì rất lâu dài. Bệnh có những giai đoạn ổn định và có những lúc tái phát. Vì thế, việc điều trị cần phải được sự hướng dẫn, chỉ định và theo dõi của bác sĩ chuyên khoa tâm thần.