Tư vấn về sử dụng thuốc chống trầm cảm (CTC)

Trầm cảm là một trạng thái bệnh lý của rối loạn cảm xúc. Cơ chế bệnh sinh phức tạp, đó là một hình thái phản ứng phức hợp tâm sinh học làm thay đổi không chỉ về mặt tâm thần mà còn có những rối loạn về mặt cơ thể như thần kinh, nội tiết. Để điều trị bệnh trầm cảm cần duy trì sử dụng thuốc lâu dài, sau đây là vài ý kiến tư vấn về sử dụng thuốc trầm cảm.



* Tư vấn về sử dụng thuốc trầm cảm:

- Đối với bệnh nhân trầm cảm sử dụng 2 đến 3 tuần mới có tác dụng và có khi sử dụng kéo dài đến 6 tháng. Do vậy vẫn tiếp tục uống thuốc trầm cảm khi ra khỏi BV, thậm chí ngay cả lúc bình thường. bệnh sẽ tái lại nếu tự ý ngừng thuốc.

- Không nên cho bệnh nhân dừng thuốc đột ngột.

- Tác dụng phụ của thuốc chống trầm cảm rất thường xảy ra nhất là vào tuần lễ bắt đầu uống thuốc.

- Hiện tượng Mất ngủ: Một vài loại thuốc CTC có tác dụng kích thích thần kinh, làm cho con người tỉnh táo và đưa tới khó đi vào giấc ngủ hoặc thức dậy ban đêm, mệt mỏi ban ngày.

+ Do đó, có thể uống thuốc vào buổi sáng, giảm sử dụng thực phẩm có caffeine, thực tập thư giãn trước khi đi ngủ.

+ Nếu cần, nói với bác sĩ cho uống một chút thuốc an thần vào buổi tối.

+ Ðể tránh khó chịu, nên ngủ mươi phút vào ban ngày, vận động nhẹ, không lái xe cho tới khi hết mệt mỏi, uống thuốc hai giờ trước khi đi ngủ.

- Hiện tượng khô miệng, giảm nước miếng: Thuốc CTC thường hay gây khô miệng, giảm nước miếng

+ Có thể giảm thiểu khó khăn này bằng cách nhấm nháp một chút nước, ngậm viên đá cục, kẹo cao su không đường.

- Hiện tượng Mờ mắt vì thuốc CTC làm mắt khô: Bác sĩ có thể cho toa mua thuốc nhỏ mắt đặc biệt làm ướt mắt hoặc thay đổi liều lượng thuốc CTC

- Táo bón: Thuốc CTC 3 vòng làm rối loạn hệ tiêu hóa và gây ra táo bón. Nên uống nhiều nước, ăn nhiều rau trái cây, vận động cơ thể đều đặn. Nếu cần, uống thuốc làm mềm phân.

- Tương tác giữa thuốc chống trầm cảm và các thuốc khác: Thuốc CTC có thể tương tác với nhiều dược phẩm khác và gây ra các phản ứng không tốt. Nếu có ý định uống thuốc CTC, nên nói cho bác sĩ biết các thuốc mình đang dùng, kể cả thuốc mua không cần toa bác sĩ và các dược thảo.

- Khi dùng thuốc MAOI, nên cẩn thận khi uống thuốc chữa cảm lạnh mua tự do, không được ăn pho mát, uống rượu.

- Dùng chung thuốc SSRI với MAOI và các thuốc khác có thể gây ra phản ứng trầm trọng, chết người vì có quá nhiều serotonin trong não.

- Thuốc cần thời gian bao lâu để có công hiệu? : Thuốc không có tác dụng ngay, mà thường thường phải từ 2 đến 4 tuần lễ sau khi dùng mới thấy hiệu quả. Vì thế cần phải kiên nhẫn để coi xem thuốc công hiệu hay không. Nếu một loại thuốc có khả năng tác dụng tốt mà ngưng quá sớm thì thuốc mất cơ hội chữa bệnh.

- Ngoài ra, liều lượng thuốc cũng phải đúng với nhu cầu bệnh.

* Khi thấy bớt buồn rầu, liệu có cần tiếp tục uống thuốc không?: Vẫn cần phải tiếp tục uống.

- Thuốc CTC không giống như thuốc kháng sinh, chỉ cần uống vài tuần là đủ. Kháng sinh tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Khi ta cảm thấy bớt bệnh sau khi uống kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ có nghĩa là bệnh nhiễm khuẩn đã hết và không cần uống thêm kháng sinh nữa.

- Thuốc CTC không tác dụng như kháng sinh, mà tác dụng tương tự như viên tylenol chống đau đầu. Khi uống, tylenol làm giảm cơn đau, nhưng nguyên nhân gây đau vẫn còn đó và khi ngưng tylenol thì nhức đầu trở lại.

- Trong bệnh trầm cảm, nguồn gây bệnh là thay đổi sinh hóa học ở não và thay đổi này kéo dài. Vì thế cần phải uống thuốc CTC lâu hơn, dù triệu chứng bệnh đã giảm. Nguyên nhân đưa tới tái phát trầm cảm đều vì ngưng thuốc quá sớm.

* Như vậy tôi phải uống thuốc suốt đời hay sao? : Thường thường, các bác sĩ khuyên bệnh nhân nên tiếp tục dùng thuốc từ 6 tới 9 tháng sau khi đã hết bệnh. Tới lúc này, thay đổi sinh hóa trong não đã trở lại bình thường và người bệnh ít bị tái phát sau khi ngưng thuốc.

- Nhiều nghiên cứu mới đây cho hay, một số người bị trầm cảm kinh niên hoặc trải qua nhiều giai đoạn buồn rầu, cần phải uống thuốc lâu hơn. Ở những người này, trầm cảm cũng tương tự như các bệnh mãn tính cao huyết áp, cao đường huyết...cần điều trị lâu dài.

- Song hành với dùng thuốc CTC, bệnh nhân cũng được chữa trị bằng tâm lý để tìm hiểu và giải quyết nguyên nhân tinh thần của trầm cảm.